دیزل ژنراتور (Diesel Generator)، یا مولد دیزل به ترکیبی از موتور دیزل، ژنراتور و انواع متعلقات فرعی از قبیل شاسی، کانوپی یا اتاق سایلنت جهت محافظت و کاهش صدا، سیستم‌های کنترل، قطع کننده‌های اضطراری مدار، سیستم مولد گرما، سیستم استارت اتومات و غیره که به منظور تولید برق استفاده میشود، می‌گویند.
هدف از این ترکیب تولید برق یا همان الکتریسیته از سوخت دیزل (گازوئیل یا بنزین) است. به این معنی که این دستگاه نیروی مکانیکی حاصل از سوخت دیزل توسط موتور را به ژنراتور (مولد برق آلترناتور) انتقال داده و در خروجی جریان برق را به ما می دهد. به همین دلیل به سایزهای کوچک آن موتور برق نیز گفته می شود و عبارت موتور برق دیزلی نیز یک اصطلاح رایج در این زمینه است. این دستگاه ها به طور قراردادی بر اساس توان تولید برق بر حسب کیلو ولت آمپر” (kVA) و یا کیلو وات (kW) تقسیم بندی می شوند. در واقع هم موتور باید توان تولید این نیرو را (که بر حسب اسب بخار hp نیز عنوان می شود) داشته باشد و هم ژنراتور باید بتواند با نیروی محرکهای که موتور تولید میکند این خروجی را بدهد.
موتور ژنراتورها می‌توانند از ۱ تا 12 کیلوولت آمپر (KVA) برای منازل، فروشگاه‌های کوچک، ادارات کوچک و مدارس و رستورانهای کوچک و تا (2000 کیلو ولت آمپر یا 2 مگاوات ) قابل استفاده برای مجتمع‌های اداری بزرگ و کارخانه‌ها، برق تولید می کنند. ژنراتورها در توانهای مختلف را می‌توان درون یک اطاقک ایزوله (سایلنت)، قابل حمل قرار داد. این اتاقک که نقش اصلی آن کاهش صدای دیزل ژنراتور می باشد را در اصطلاح (کانوپی سایلنت kanopi ) گویند. ژنراتورهای 2 مگاوات به بالا برای ایستگاه‌های کوچک تولید برق استفاده می‌شوند و برای این منظور می‌توان بوسیله تابلو سنکرون از چندین دستگاهدیزل ژنراتور استفاده کرد. ژنراتورها در سایزهای بزرگتر به صورت مجزا به محل نصب حمل شده و در آنجا مونتاژ و تجهیزات فرعی به آنها اضافه میشود.
دیزل ژنراتورهای کوچک تا ۲۵۰ کیلو ولت آمپر نه تنها برای تولید برق اضطراری بلکه به جهت تامین برق ( جریان الکتریسیته ) مورد نیاز به صورت مستمر یا در زمان اوج مصرف و یا حتی در زمانی که کمبود دیزل ژنراتورهای بزرگتر حس میشود استفاده می‌شوند. کشتی‌ها و ابرماشینهای راه سازی و. بسیاری از وسائل نقلیه بزرگ زمینی مانند قطارها وتله کابینها و ترانوا ها و. نیز از دیزل ژنراتور نه فقط برای تامین برق روشنایی بلکه برای تامین نیروی محرکه مورد نیاز خود استفاده می‌کنند. به وسیله نیروی محرکه برقی می‌توان حرکت یکنواخت و قدرتمندتری علاوه بر استفاده مناسب تر از فضا را داشت. محرکه‌های برقی قبل از جنگ جهانی اول در کشتی‌ها مورد استفاده قرار گرفتند و در طول جنگ جهانی دوم به تکامل رسیدند.
دستگاه‌های تولید برق ( الکتریسیته ) ژنراتورها بر اساس ظرفیت تولید نرمال تا ماکزیمم و بر اساس قدرت تولیدی و به کیلووات طبقه‌بندی و نامگذاری شده و با توجه به نوع مصرف آن برای تولید برق مستمر یا اضطراری انتخاب می‌شوند.
از مجموعه دیزل ژنراتورها ( مولدهای برق ) در مکانهایی بدون اتصال به شبکه برق تولید شده نیروگاهی، مانند مواقعی که نیاز ضروری به فراهم کردن توان و انرژی الکتریسیته است و نیز زمانهایی که شبکه برق نیروگاهی وجود ندارد، استفاده می کنند. وقتی که شبکه قطع میشود، همچنین در مواقعی پیچیده تر مثل اوج مصرف، پشتیبانی شبکه و ارسال به شبکه‌های توان، می توان از دیزل ژنراتور های انرژی فراهم کرد.
در نظر داشتن سایز دیزل ژنراتور برای جلوگیری از کم شدن بار یا کمبود توان (جریان الکتریسیته) ضروری است و این عمل بوسیله الکترونیک مدرن بویژه بارهای غیرخطی دشوار شده است.
دیزل ژنراتور ها ابعاد و اندازه های مختلفی دارند (8 کیلو ولت آمپر الی 28 مگاوات) که این ابعاد توسط توان ظاهری آن ها مشخص می شود. توان ظاهری در مهندسی برق با واحد ولت آمپر (KVA) بیان می شود. دیزل ژنراتور های کوچک که تا حدود ۳۸ کیلو ولت آمپر را تولید می کنند در مصارف اضطراری کاربرد بسیاری دارند. همچنین دیزل ژنراتورهایی با قابلیت تولید توان در مقیاس مگاوات (مگاوات kva1000 =1 ) نیز وجود دارند که از برخی از آنها در شبکه های برق قدرت کوچک استفاده می شود.
مصرف سوخت، مهمترین بخش نیروگاه‌های دیزلی است و قیمت تمام شده برای کاربردهای توان، در حالی که قیمت اصلی اولویت اساسی برای پشتیبانی ژنراتور است، باید در نظر داشت. مصارف خاص متفاوت هستند اما یک پلنت دیزل جدید بین ۰٫۲۸ تا ۰٫۴ لیتر از سوخت هر کیلووات ساعت (KWA) را در ترمینال‌های ژنراتور مصرف خواهد کرد.
بهرحال موتورهای دیزل می‌توانند بر روی تنوع وسیعی از سوخت‌ها عمل کنند و به پیکربندی بستگی دارد از طریق سوخت دیزل که عموماً ازسوخت فسیلی (نفت خام) بدست می‌آید، معمول هستند. موتورها می‌توانند با تمام طیف عصاره سوخت تجمیع شده کار کنند از گاز طبیعی، الکل،گازوئیل، گاز چوب تا روغن‌های سوخت از روغن دیزل تا سوخت‌های رسوبی. به این ترتیب با معرفی بعنوان هوای مصرفی و با استفاده از مقدار کمی سوخت فسیلی برای احتراق معرفی می‌شوند. تبدیل به ۱۰۰٪ سوخت فسیلی می‌تواند بلافاصله انجام گیرد.
ژنراتورهای دیزلی در حال حاضر یکی از پر طرفدارترین اقلام در بازار ها هستند و می توان آنها را در همه نواع روش ها استفاده کرد. دیزل به آسانی در دسترس است، به همین دلیل هست که این گزینه ها بسیار مطلوب هستند و همچنین یکی از حداقل گزینه های قابل اشتعال در هنگام استفاده از منابع سوخت است. ژنراتورهای دیزلی برای مدت زمان طولانی یک ضرب کار می کنند و در طول آن هم موثر عمل می کنند.
درباره این سایت